a (hacia) : parh, che, ze a la guerra : lao a mis espaldas : colhaa a pie : ni’achho abajo : zi’, zi’rha abajo de : xhan abandonar : chbejyichj, chcho’on abandonar la tierra : cho’ogo’ne’ abandonar el país : cho’ogo’ne’ abandonar hijos : chcho’on abandonado : chho’os abandonar : chho’on, wechho’on abandono : chho’os abanicar : chon be’, chla’a abanicar el fuego : chla’a bcue’ abanico : chla’a, soplador abarcar : chlan abarcar territorio : chbane abastecer : chhon bnido abdomen : yej le’e abeja : beser (apis mellifica) abeja negra : bezojnio abejorro : bezoj abarrante : dacazeje abeto : yech xhil, ya’g xhil abdomen : yij xixe’ abierto : yalhjao ablandar : chgol ablandar el corazón : chzexjwlaze’ ablandarse : chzexjwlaze’ abnegación : yelashi’lha abonar : chgo’o beb abono : beb aborrecer : chwe’e abortar : chhtin abotonar : chhde abrazado : nyela’, nonhida’ abrazar : wenhida’, chyela’ abrazo : chhonhida’, chyela’, chnida’ abrigar : chhcue’ej abril : bio’ abril abrir : wesalhja abrir herida : chesil abrir la boca : chxa’ abrir los ojos : chxa’ abrir objetos : wexha abrochar : chdeboto abuela : xnha’golh abuelo : xtao’, xagolh abundancia : yelao’, shawe’ acabar : cheya aceite : set, za acidez : yezanhe ácido : zanhe acta : act adobe : bso adolescente : bi’wego’, bene chhaban adultero : baxhij adulto : bene chha’o, bene waca aerolito : xche’ebelhja afeminado : bxhej afirmación : awe, waca, ojo’o agarradera : chhon agarrar : chhoxo’a, wexo’ agave : doa’ agosto : agost, bio’agost agrio : zichj agua : nhis agua bendita : nhis la’ay aguamiel : nhisadoa’, nhop aguacate : yixo águila : besia agujero : yechho ah ! : ¡ah! ahora : na’a aire : be’ ají : yinha’ ajo : xonhax al río : chho’a alacrán : bexjonhi’ alarife : albanhil albañil : alnanhil alcohol : alcol alemán : alemán, bene alheman alemán (idioma) : diidza alheman Alemania : Alhemania algodón : xhila’ allá abajo : chhe’le alrededor : chho’a alto : sibe amarillo : gashe amarillo claro : bgashe amarillo obscuro : xgashe amigo : ljueze’ amor : lazdao anaranjado : cua yina’ anciano : bene’golh ángel : angl angelito : bi’angl animal : be ánsar : banhis xhilh anteriormente : antzle antes : antzle anteojos : antioj año : iza año nuevo : iza cobe araña : becozj árbol : ya’g arco iris : bshit ardilla : becheza’ arena : yoxhe armadillo : begope’ arribar : chheyelja arroz : arhos así es : ojo’o asno : burh asustar : chhezeba atole : nhiseye’ aura : shode aurora : nhaxte auto : coxhe autopista : nhez yo’o autobús : camio automóvil : coxhe ave : bechhoj avión : avio avispa : bize’lab, bize’chhen azalea : yej pi’o azúcar : panhel, zix azucena : yej tzib azul : azul azulejo (ave) : blaxhe’ baba : xhenhe’ bagre : bela’xayid bailar : chhoya’a bailarín : weya’a baile : weya’a ballena : bela’daxhen bajar : chhetja banana : yela’ banca (de madera) : ya’g siy baño : gozj, baño (cuarto) : ya’gozj baño público : xcusad bañar : wegozj, gozj barba : lox barbilla : xchega’ barco : barco barranca : xhitjo barrer : chholoa barro (arcilla) : gonha’ batata : gu zix basura : beb baúl : yi’na bebé : che’en besar : chhozaenhaga’ bestia : bez, be bienvenido : chhzaglao bigote : lox blanco : xhilh boca : chho’a bola : blol borrego : xhila’ borrego cimarrón : beco’xhila’ bosque : ya’gdao botón : boto bragas : xhono’ brazo : na’a buey : go’on búho : dam buítre : shode bule : bega burro : burh caballo : cabayo cabaña : rhanzo’, yo’o rhanzo’ cabeza : yichj cabra : shib caca (mierda) : ye’e cacao : swi’a, si’a cachorro : bechhe’ne, beco’dao cadera : xhita xhan café : cafe café (color) : chag cafeto : ya’g cafe cagada : ye’e cagar : weyis’ caimán : wache’daxhen cajono : caxhon, xhon cal : yo’o calabacín : yito che’en calabaza : yito caldo : nhis cuan calentura : zeye’ caliente : la, scha’a calor : da’la calostro : da’la calzado : yelh calzón : xhono’ calzoncillo : xhono’ camarón : bela’dao cambiar : weza’ camino : nhez camión : camio camote : gu zix canasta : zome, zomewag canastón : merho, xcuite cangrejo : chobe’ cantar : wela’a cántaro : chhe’e canto : tola’ale caña : ya caña de azúcar : ya yetj caña de maíz : ya xtilh caoba : ya’g lhexe carbón : bao’ cárcel : lhizya’, yo’o lhizya’ carga : yoa’ cargar : yoa’, wa cargar equipaje : chhua’a carne : belha’, berha’ carnero : beco’xhila’ carretera : nhez yo’o carrizo : ya xtilh carro : coxhe casa : yo’o cáscara : xha cáscara de huevo : xchoga’zit cáscara de nuez : xchoga’ casco : xchoga’ castellano : xtilh, bene xtilha castellano (idioma) : diidza xtilha Castilla : Xtilha catarro : chho catorce : chita’ cazuela : sha’ cebolla : ye’j sigo cempasúchil : yej cua’ ceniza : de cenzontle : wetilhayia’ (mimus polyglottos) cera : ser cerdo : cosh cerda : cosh bnha’ cereza : nezia’ cerrar : chhoseja cerro : ya’a, zi’a césped : daca chamarra : xhachherha chango : manzin chaqueta : xhachherha chapulín : bishe’ charla : chhediidza chaval : chhaban chayote : yap Chiapas : Xhiapa chiapaneco : xhiapa, bene xhiapa chicozapote : yela’zide chícharo (guisante) : za’ya’a chicharrón : dayexo chichi (seno) : xhize’ chicle : zide chile : yinha’ chile verde : yinha’ ya’a China : China chinanteco : ga, bene ga chinche : bide chinguiña : bedo chino : chino, bene chino chino (idioma) : diidza chino chino (pelo) : bzic chipil (niño llorón) : xhilid chiquihuite : xcuitenhag chisme : diidza bixhj chivo : shib chocolate : chhicolat choclo : za’a chorrear : lhon chorro : bdoa choza : rhanzo’, yo’o rhanzo’ chueco : lhego chumbera : bia chupamirto : rhoyej, terhoyej cicatriz : yiz cielo : yaba’ ciénega : zin ciervo : bezinha’yixe’, yixe’ cigarro : wej cinco : gayo’ cinturón : lchej ciruela : yaz ciudad : yetzi Ciudad de México : Sita’ Ciudad de Oaxaca : La’a cobija : xhachherha cobarde : bxhej coche : coxhe cocodrilo : wache’daxhen codo : xhis cojo : coxho colibrí : rhoyej, terhoyej col : corhix collar : bga color : na’ colorado : xna colorín (árbol) : ya’g btose’ columna vertebral : xhita coze’ comal : shilha comadreja : bebina’ cometa : yibedao comer : gwago comida : xhue como : ca cómo : acaxha compadecer : yeyaze’ compañero : ljueze’ compromiso : goneyue comunidad : yetzdao con : lhen concentrado : yane concha : xchoga’ conejo : beshjea confundir : weze’ge congelar : chheyaze’ conocer : wenbea’ corazón : laz, lazdao’ corazón de maíz (olote) : yan cordero : me’xhila’ copal : yalha copiar : yelisa coral : lhe’ja coralillo (serpiente) : bel gapayo cornudo : baxhij correcaminos (ave) : wexhib corredor (arquitectura) : lachirha correr : chxhonj cosmos : yaba’ costal : gotense costumbre : dayolhao cotorra : bechjbi’o coyote : beco’yo (canis latrans) cráneo : xlhega, xhita yichj creación : xe crecer : chhegorha creer (fielmente) : chaajale’o crío : bi’ cruz : rhuz cuajar : alhja cuándo : bat cuatro : tape cubierta : xhen cucaracha : golashe cuello : yen cuerda : do cuero : yid cuerpo : cuinha cuervo : bechj cuidado : nirho culebra : bel cumpleaños : che’eiza curandero : wen’beda, wen’rhemed curva : bxhoca’ damasquina (cempasúchil) : yej cua’ danza : weya’a danzante : waya’a daño : xgia de : che de que manera : acaxha de veras : anwe’e debajo : xhan deber : chhala’ débil : cuade decir : wenha, choe’, diidze’ dedo : xben dedo del pie : ni’a xben defecar : weyis delegación : yolhawe delgado : lhase demente : biyiwe’ demonio : daxhiwe derecho : li, licha derretir : chhelanhe derrumbar : bdinja desanimar : weyanhe desaparecer : wenhize’ descalzo : yezilhaze’ descomponer : wexhinja desde : che desecho : cho’on desenvolver : chzash desgracia : xhinja desinflar : yoche desnudo : ga’alayid despacio : shogolaze’ destino : de’e destruir : wexhinja detener : gaga, chcua’an día : za diablo : daxhiwe diecinueve : chino’tape, to galag dieciocho : chino’shone dieciséis : chino’to diecisiete : chino’ chope diente : lay diez : chi difunto : da’ Dios : Dios dinámica : dinselo directo : toli discutir : wechaze’, chayoze’ disfraz : lho’a disminuir : chhaze’ disputa : xhejsa doce : chizino doctor : wen’beda, wen’rhemed dolor : bese donde : nagaa, ninhaze dónde : gaa, gaaxha dos : chope dormir : wetas duende : cola’bxhej dulce : zix dulce (de caramelo) : guxi durazno : trax eclipse : chey eclipse lunar : chey bio’ eclipse solar : chey gobiz eco : chhi’i, chhi’iyo’obe edificio : yo’o educado : nazede egoísta : xhawide’ ejote (judía) : za’ya’a él : lebe ella : lebe ellas : le’equebe ellos : le’equebe elote : za’a emborrachar : chhodze’ embriagar : chhodze’ encino : yexhe’xhil enfermedad : yizwe’ entre : lhadjo envidia : xhee epazote (planta) : bite es correcto : ojo’o escama : xheza escoba : goba escorpión : bexjonhi’ escribir : chhozoja, wezoja escuchar : chhozenhaga’ esfera : blol espalda : coze’ espanto : bxhin España : Xtilha español : xtilha, bene xtilha español (idioma) : diidza xtilha espejo : wanhe espiga : dao espina : yeze’ esposo : bene xhi’o espuma : bzinha esta bien : anle estéril : bide estiércol : ye’e estómago : le’e estornudar : wexhize’ estornudo : xhize’ estrella : belhj estrella fugaz : yibedao exprimir : dzina faja : lchej falda : zode’ familia : diaza, bene loyo’o fantasma : bxhin favor : goolhen fe : yela’chjalilhaze’ felicidad : banhez feliz : mba, banhez feliz navidad : banhez nose’wen feo : xe’e, sban, schanhi fétido : shan fiera : bez, be yixe’ fiesta : lnhi fin : lyoze’, lbedo final : lyoze’, lbedo fino : ba’a, shawe’ finura : binlho flauta : bchejo flojo (guango) : xtalj flor : yej floripondio (planta) : yej parhoe fogata : yi’bel forro : xhe, xha fortalecer : che’eze’ fortaleza : yela’che’epa foto : lwa’a, lsaca’ fotografía : lwa’a, lsaca’ fractura : bayia frágil : cuade Francia : Branzia francés : branzes, bene branzes francés (idioma) : diidza franzes Frente : loxga fresa : brex fríjol : za’ frío : zaga fruta : dazixe’ fuego : yi’ fuente : chhoa’, walha fumar : chwa’ funda : xhen fundar : goxhe’ furioso : snhia futuro : goxhe wizj galápago : gope’daxhen galleta : gazet gallina : jed gallina ciega (gusano) : bchan gallo : jea gamba : bela’dao gancho : bchheque ganso : banhis xhilh garganta : lba’ garra : xhogo’ garrapata : wesia garza : bchoz gas : bich gatear : chhedao gato : biz, xhid gato montés : xhid yixe’ gavilán : besia bixjo gaza : nag gemido : boshe gente : bene globo : yid blis glúteo : xhan gobernante : bene gonabia’ golosina : guxi golondrina : bech, bech jogozio golpear : we’ gordo : xhat gorra : bzod gota : lhaba’ gracias : dioxhclhen, dioxhclenho, dioxhi, dioxhclen gran : cha’o granada : beza xtilh, grande : daxhen, cha’o granizar : chhbe’ye’j grano : yezo’ grano (semilla) : xsa grano (semilla de granada) : morhaza’ grasa : za grasoso : za grieta : be’ grillo : rhio’ gris : te grito : wisio grosería : diidza le’e grueso : yize, chej guacamaya : be’ewe guaje : bega, labada’ guajolota (hembra del pavo) : xacula’, bechhjo bnha’ guajolote (pavo) : bechhjo guango (que no aprieta) : xtalj guardia : gop, bene gop guayaba : wii, wii je’j güero : gashe gusano : beldao gusano blanco : wixowej habito : dayolhao hablar : wene, choe’diidza hacer : chhonha hacha : yawage hay ! : ¡ay! hamaca : yixjo, yixjodo harina : yezja helado (postre) : zix beye’ helecho : we’e hembra : bnha’, nhol’le heredad : cue’ herida : we’ hermana (del hombre) : zan hermana (de la mujer) : bilh hermano : biche’ hermano (del hombre) : biche’zan hermano (de la mujer) : bilhe’zan herramienta : xchinlaze’ hermoso : xdan hervir : welebe hielo : beye’ hierro : xya hierba : yixe’ hígado : winhe, xcheta higiene : xhilhaze’ higo : yixwigo higuera : ya’g yixwigo (ficus carica) hijo : xhin hilo : do hinchazón : yi hipo : xhilixe’e hipócrita : chopcho’a hipnosis : bxhile hipnotizar : nila hispano : xtilh, bene xtilh hoja : laga hoja de maíz : yaz hoja (de papel) : lay hoja (de palma) : zin hola : padioxh hombre (humano) : benache’, bene hombre (macho) : beyo homosexual : bene bxhej hongo : bi’a honor : bala’an, ba’an hora : gola, hor horcón (viga de madera) : ya’g rhiza’ hormiga : beche’ hormiguero : liz beche’ hoy : na’a hoyo : yechho huacal : yaque huarache (sandalia) : yelh hueso : xhita huevo : zit huipil (camizón femenino) : xhaga’ humanidad : yela’benach, benach humedad : gopa’ húmedo : gopa’ humo : xhen huso (malacate) : bgose’ idea : xbab identidad : caze’ idioma : diidza idioma español : diidza xtilha idioma zapoteco : diidza xhon iglesia : yodao igual : lhebe iguana : wache’xhej imagen : lwa’a, lsaca’ imaginación : chhiljalhaze’ impedir : weshon importante : blhao incienso : yalha infamia : diidza wenlaze’ infante : bi’ infección : dxhinjan infierno : gabil infinito : chheyao inflado : blich inflamación : chhi’, yi Inglaterra : Inglaterha inglés : ingles, bene ingles inglés (idioma) : diidza ingles iniciar : sclhao inicio : bxe insecto : bedao insignificante : bize’ insípido : sisa inteligente : yichijyaljo intento : yela’wedabaga interesante : sona’ intestino : xjalo invierno : zag Italia : Italia italiano : italian, bene italian italiano (idioma) : diidza italiano ir : cheyej, chej istmeño (zapoteco) : za, bene za istmeño (idioma) : diidza za Istmo (Tehuantepec) : Yaze’e izquierda : yegarha, rhebesle jabalí : cosh yixe’ jabón : yaxtilh jaguar : beztao jalar : wecao Japón : Xhapon japonés : xhapon, bene xhapon japonés (idioma) : diidza xhapon jarro : xho’ag jefe : xhan jilote (maíz tierno) : yelha’ jitomate : bex, bex zo jonote (árbol) : ya’g doga, ya’g shide’ joto : bxhej joven : wego’, chhaban judía (legumbre) : za’ya’a juego : witj juguete : witj boshe jugo : nhis justicia : yela’just labio : yid chho’a ladrón : goban lagaña : bedo lagartija : wache’ lagarto : wache’, wache’xhejle’e lago : yelha laguna : yelha lana : xa xhila’ langostino : belchhoga, nhadon lápiz : lapz largo : tona larva : bchan lavar : wibe lavar (las manos) : wenha leche : nhize’ leche materna : nhis xhize’ lechuza : beza’ze leer : welhaba lengua (órgano) : lochhe’ lengua (idioma) : diidza lentes : antioj leña : waya’g león : bez yixe’ letra : letr letrina : xcusad libélula : wexite, gozjalhas libertad : la libro : lib, yishe liebre : beshj lima : wii zix limón : wii ga’, limo limpiar : goxhi limpio : yachhe lince : xhid yixe’ lirio : yej bdao llaga : we’ llama : yi’bel llamar : chax, gaxhe llano : lase’ llegar : chheyelja lleno : nza’, yoz llevar : chhoyoa llorar : webez llover : chalazo’yejo llovizna : yejo bzan , yejo lase’ lloviznar : chalazo’yejo lase’ lluvia : yejo lobo : bez beco’ loco : biyiwe’ lodo : gonha’ lombriz : bel gonha’ loro : bechjbi’o luciérnaga : bi’a yi’, wezalj yi’ lumbre : yi’ luna : bio’ luto : yela’wine’ luz : yi’ machete : maset machismo : beyolao machacar : chsha’ashe’ macho : beyo, bexgia machucar : chsha’ashe’ macizo : chhach, nhalha madera : ya’g madrastra : xnha’zi madre : xnha’ madriguera : liz madrina : xnha’bdao, xnha’nhis madroño (planta) : beco’rhosa maduro : wia maestro : bene chhbe’ maguey : doa’ maíz : xhoa’ maíz (mazorca) : xhoa’yeza maizal : yela’xhoa’ mal : antzle maleza : yixe’ malo : xhi’a maltratar : zarhij mamá : xnha’dao, xnha’we mamey : yela’xhon manantial : chhoa’nhis, bej mancha : yioj mandar : wenhabia mango (fruta) : mango mano : nha mano de metate (metlapil) : xi’in yishe’ manosear : ni’chho manteca : za mantequilla : nhize’za mantis religiosa : bi’ago’on manzana : wiizitjo (malus sylvestris) manzana de Adán (anatomía) : xhita yen mañana : zilha mañana (día posterior) : wxhe mapache : xbanyoj mar : nhisdao marchito : cuade maricón : bxhej marido : bene xhi’o mariposa : berhinque’ mariposa gigante : blao marometa : bezoachha marrano : cosh masa : cua mascar : chhxej masticar : chhxej matar : wet, chhot mazorca : yeza meada : nhixe’ mear : chhoxe’ mecapal : bada mecate : do media noche : chhelha medicina : beda, rhemed medico : wen’rhemed medida : gola medio : gashja medio día : wawgobiza mejilla : xaga mentir : wenlaze’ mentira : diidza wenlaze’ mentiroso : biwenlaze’ mentón : xchega’ mercado : ya’a mes : bio’ metal : xya metate : yishe’ meter : chhgo’o meteorito : xche’e belhj metido : go’o matriz : wezan, wezan le’e mexicano : mexhica’a, bene mexhica’a México : Mexhico mezcal : doa’nhis mi : chia mia : chia mico : manzin miedo : chhechenhi’i miel : bshinha’, bshinhadao mientras : chhacaze’, chha mierda : ye’e milpa : cue’ mio : chia mirar : welhe’e miserable : yaze’ miseria : yela’yaze’ Mitla : Lhio’ba (Mundo de muertos) mixe : mix, bene mix moco : ye’e xinha’ mofeta (zorrillo) : bet mole (guisado mexicano) : yinha’dao moler : weto molestar : zede, chhequeyij molino : weto molleja : xjesba’ mono : manzin monte : ya’adao Monte Albán : Guilá montaña : ya’a mora : morha morado (color) : bzawe moretón : alhja morir : wate, chat mosca : bi’a mosquito : bi’alcho’ mucho : zan muela : lochj muerte : yela’wate muerto : bene wate, ba muerto (enterrado) : ba mujer : nhol’le, bene nhol’le mula : bzina mundo : yezlhio’ municipalidad : yolhawedao municipio : yolhawe muñeca : tangolu muñeca (de la mano) : xhoque muñeco : tangolu murciélago : bi’ayid muro : ze’e músico : wecueze’ muslo : xhichj muy : zan muy cerca : gawte muy viejo : golha nacer : chhalhj nalga : xhan naranja : wii, brax naranja agria : wiizichj naranja (color) : cua yina’ nariz : xinha’ naturaleza : loyixe’ navidad : nose’wen neblina : zendao lase’ necesario : byen necesidad : ben negro : gasj nevar : chlazo’beye’ niebla : zendao nieta : nhol’le xhesoa nieto : xhesoa, bene xhesoa nieve : beye’ niña : bi’nhol’le niño : bi’dao niño dios : bi’dios niño muerto : bi’angl no : aca, ca no es verdad : aswa’ noche : chhel, gol nombre : lha nopal : bia nosotros : nheto’ nube : bejo nuca : xcogo nudo : bdoja nuera : xo’olhiz nuestro : chechho nueve : ga nuevo : rhita, cobe nuez : zit yen nunca : cabata, ni’aze’bi nutria : beco’nhis Oaxaca (estado) : La’a oaxaqueño : la’a, bene la’a observación : yela’wewia observar : wewia ocasión : lhaz occidente : gachhxoa’gobiz océano : nhisdao ocho : xono’ ocote : ya’g yechhe odio : yela’cuide, yela’xi’a oído : nhag oír : chhen oír consejos : guzenhag ojo : lao, yejlao olla : yeso’ olor : chi’i olote (corazón de maíz) : yan ombligo : xyicho’ oreja : nhag orina : nhixe’ orinar : chhoxe’ oruga : wilao’ oso : bezosh otoño : ba otra vez : yetoda’ oveja : xhila’ pabellón de la oreja : yid nag paciencia : yela’chxhenlaze’ paciente (prudente) : chxhenlaze’ padre : xa padres (padre y madre) : xaxnha’ paisano : walhaze’ paja : yixhe pajarillo : byine pájaro : byine, bechhoj palabra : diidza palma : zinha palo : xhis paloma : bgogo palta : yixo paludismo : winhi pan : yita, yita xtilh panal : bchhixe’ páncreas : bada pantalón : lanha’ pantano : gosha’ pañal : xhono’bi’dao pañuelo : bay papa (patata) : gu papá : xa papagayo : be’ewe papaya : payo papel : yishe para : nia’che, cuenhe parado : ze’ parar : weze’ paraje : xichna’ parcela : cue’ pared : ze’e pasado mañana : wizj pascua : pasco pasto : daca pata : ni’a patata : gu patear : chholiba patio : chho’o, lalhi’a pato : banhis pavo : bechhjo pecado : dola, xhinj pecador : wenda’xhinj pecho : lacho’ pegar : we’e peinar : chyin, bpa’a peine : bejyo pelar : wechox pelea : xhejsa peligro : naxhoze’ pellizco : dichhe pene : li’j penetrar : chhgo’o pepino : yela’doa pequeño : dao, rhinco pera : perha perdón : bzixhen pero : san perra : beco’bnha’ perro : beco’ persona : bene pesado : zi’ pescado : bela’ pescuezo : yen petate (estera) : da’a pez : bela’ pie : ni’a piedra : ye’j pierna : ni’a picaflor : rhoyej, terhoyej piel : yid piloncillo : panhel, zix pino : yechhe piña (fruta) : doa’zinha’ piojo : bese plaga : belhia planta : yixe’cuan planta del pie : lhaba plátano : yela’ plato : ye’ena plática : chhediidza playa : cho’a nhisdao pluma : dobe población : yetzdao poblado : yetzdao pobre : yaze’ pobreza : yela’yaze’ poco : lhate poder : waque poder (fuerza) : yela’waque podrido : gozo’ policía : gop, bene gop polvo : bixte pomada : za por favor : ben goolhen por qué : bichen porque : lhawe, lhaneze’ Portugal : Porhuga’ portugués : porhugas, bene porhugas portugués (idioma) : diidza porhugas pozo : beja pozole (comida mexicana) : nhiscuasja prenda : xha pretexto : de’e primer : nechho primero : nechho pronto : bedao provecho : banhez prudente : chxhenlaze’ pueblo : yetzi, yetzdao puente : arhe puerco : cosh pues : arhsi pulga : zu pulmón : laze’yix pulque : zu puma : bez yixe’ púrpura : bzawe pus : goshe qué : bii que : biida querer : chhenda queso : quex quién : nhoo quijada : xhita chho’a quince : chino’ quizá : chalarha rabia : we’ racimo : xoa rama : xoze’ rama seca : bseque’ rana : blaxh, blaxho’ rata : wag rato : shite ratón : bzinha raíz : lhoe rasgar : chsho’ rayo : gozio’ rebozo : la’shana’ recienacido : che’en red : yixjo redondo : blol regar : wilha reír : wexhize’ relámpago : gozio’ relleno : nazin remedio : beda remolino : bdon reuma : yechje rey : coqui rico (millonario) : weni’a rifle : ya’a río : yego rincón : bize’ riña : xhejsa risa : wexhize’ riqueza : banhez, gonhia rodilla : xhib rojo : xna roña : ye’ ropa : xha rosa : rhosa rubio : gashe rueda : dolo ruido : zchaga sábana : wachan sabor : nhetja sabroso : zexhi sacro : la’ya sal : zede’ salado : sna’a, zede’ salida : chhoj saliva : xhenhe’ salsa : xhoj saltamontes : bishe’ salud : za’laze’ salvaje : yixe’ sandalia : yelh sangre : chhenhe sapo : blaxho’ sarampión : yezo’ sarna : yezo’bdite satisfacción : yela’yelhj saturado : yoz savia : nhize’ secreto : bagaze’ seis : xope sembrar : chhaze’, nhaze’ semilla : binhe, xhi’in seno : xhize’ ser : nhaque ser humano : benache’, bene serpiente : bel servir : ca’a si : awe sidra : wiizitjo siempre : torhi siete : gaze silencio : shize’ silla : siy silla de madera : ya’g siy silvestre : yixe’ sol : gobiz soltero : bi’wego’ sombra : xholha sombrero : lhapa’ sordo : cuezo’ sorpresa : yacha suave : gola’ sucio : bziwe’, besjo, ne’e sudor : yesa suegra : xnha’tacxhin suegro : tacxhin sueño : yelha’ sueño (visión) : bixhe’galha tabaco : wej tabla : blaga’ taco (comida mexicana) : zonj talón : chegeni’a tamal : yetago’ también : cancze’ tampoco : les tapar : gaco tarántula (araña) : shojtao tecolote : dam Tehuantepec : Yaze’e tehuano : za, bene za tehuano (idioma) : diidza za tejer : gobe tejón : bxizo’ telaraña : axto temascal (baño a vapor) : ya’a temblor : bdaoxho tener : nhapa tepache (licor de piña) : nhope tepalcate : si’na tepezcuintle (animal) : bejag tequila (licor de agave) : doa’nhis terminar : weyoze’ terremoto : bdaoxho terreno : cue’ testículo : shitli’j tibio : sbate, nlan, bate tiburón : bez bela’ tiempo : bea tigre : beztao, bez tig tigrillo : bezchij tierra : yo Tierra (planeta) : yezlio’ tizne : lhanha tlacuache : xban, xbanjez todavía : nech todo : yogo, dote, bala tolerar : wedelhao tomar : we’e tomate : bex tomate rojo : bex zo tomate verde : bex yix tonto : yalha tornado : bdon toro : go’on tortilla : yita tortuga : gope’ tortuga marina : gope’nhis trabajar : wechhin trabajo : chhin traducir : wede’diidza tragar : chheb tranquilo : chheze trece : chi’ino trementina : nhechhe trenza : lhase tres : shone tripa : xjalo triste : zayache, yache tronar : wetin trueno : chhachj, tin trusa : xhono’ tú : lhe’ tumba : ba tuna (higo chumbo) : bchhol turno : gobeze’ tuya : chio tuyo : chio ubre : xhize’ úlcera : we’ último : bzebe umbral : chhayo’o un : to universo : lhio’ uno : to una : to untar : wetopa uña : xogo’ uretra : li’j nixe’ urgente : chhonan bayen urticaria : betwio’ usted : le’e ustedes : le’en, le’eque utilizar : wechin uva : uba vaca : vaca vaciar : welhatj vacío : chholhatja vagabundo : wedazaga’ vagina : yid wezan valer : zaze’ valeroso : wechogolhaze’ valle : lase’ vamos! : yo’o vampiro : bi’ayid vanidoso : bizalj vapor : bislha vara : xhis varilla : xhis xya varón : bene beyo vaso : bash vegetación : yixe’ veintiuno : to chorha veinte : galag vejiga : yid nixe’ vena : binhe venado : bezinha’yixe’, yixe’ vender : chhoti’a venerable : quexha venir : chhida verde : ga’ vergüenza : yelasdao, zto vía : nhez vía lactea : xnhez yelha viaje : weyo’nhez víbora : bel vid : uba vida : yela’nban viento : be’ viento frío : be’tashjo viento fuerte : be’bdono’ vientre : le’e viga : cuaga villa : yetzdao viña : ya’g uba virgen : xonhax viril : beyo virilidad : yela’beyo volar : wezo vomitar : weyeb vos : le’e vosotros : le’en, le’eque voz : chi’i xoloezcuintle : beco’xhoj (canis mexicanus) ya : bashe yacer : xhoa yema de huevo : bolj yema del dedo : lao xben yeso : xobe yerno : xho’ze’ yo : nheda, nhaa yunta : scue’go’on, chacue’ zacate : yixhe zacatón : bi’ago’on (mantis religiosa) zafar : wedolja zamarra : xhachherha zanate (ave) : bechjeo zancudo : bi’alcho’ zapato : yelh zapote : bla’ zapote amarillo : bla’yela’ze zapote blanco : bla’we zapote mamey : yela’xhon zapote negro : bla’o zapoteco : xhon, bene xhon zapoteco (idioma) : diidza xhon zarigüeya : xban, xbanjez zarzamora : beza zopilote (aura) : shode zopilote rey : besia shode zorra : beza zorrillo : bet zorro : beco’beza zumbar : chhola