Se encontraron 279 resultados para «yuq»:

mana ...-yuq: expr. sin; que no tiene

-yuq: suf.no. teniente; con; propietario; tener

-yuq kay: expr.v.aux. tener; tener (propiedad)

aka hina sinqayuq: s.p.(k) nariz de caca

altumisayuq: s.(spi) curandero alto; sacerdote andino del tercer nivel; sacerdote andino

allinniyuq: s.p. adinerado

allin sunquyuq: s.p. bondadoso

allpayuq: s.a. tierrateniente

allwi kamayuq: s.(ass) inventador de negocios y pleitos

ama hukniyuqta: adv.t. hasta que es pasado

ankallu p'achayuq: s.(tex) mujer vestida con ropa de mucho valor

apuskinnaq; mana apuskiyuq: s.p.(his) "los que no tienen abolengo, casta, ni progenitores"

atipayniyuq: s.p. abusivo

atiyniyuq: s.p. capaz

away kamayuq: s.(his) tejedor de oficio (tiempo Inka)

awqanakuy kamayuq: s.(his) soldado experto viejo

chakisituyuqña: s. bebe capaz de andar

chakiyuqña wawa: s. nino que ya sabe andar

chakrayuq: s.p. los que tienen sembrados; dueño de chacras

chaninniyuq: s.p. justo; sincero

chaniyuq: adj. con valor; valioso de precio muy alto; caro

chayniyuq: s.p. poseedor; el que tiene; rico

chayuq: adj. rico

chayuq: s. pozo

chayuq mamallaqtakuna: s.(pol) países ricos

chayuqyay: v.intr. volverse rico

chikanllaktayuq: s.p. extranjero

chimpa pura uyayuq: s.(mat) paralelepípedo

chimpiyuq: s.(bot) tzimbiyuc; especie de planta medicinal de la selva ecuatoriana

chiqan k'uchuyuq rikch'ayni: s. rectángulo

chukchuyuq: s.p. enfermo de malaria

chunka hukniyuq: num.c. once

chunka hukniyuq k'uchu: s.(mat) endecagono

chunka iskayniyuq: num.c. doce

chunka iskayniyuq ñiqin: num.o. "duodécimo,a; duodecimal"

chunka iskayniyuq ura: adv.t. las doce

chunka iskayniyuq uya: s.(mat) dodecaedro

chunka isqunniyuq: num.c. diecinueve

chunka kimsayuq: num.c. trece

chunka pichqayuq: num.c. quince

chunka pichqayuq p'unchawmanta wakisqa mit'a: s.(tmp) quincena

chunka pusaqniyuq: num.c. dieciocho

chunka qanchisniyuq: num.c. diecisiete

chunka suqtayuq: num.c. dieciséis; dieciseis

chunka tawayuq: num.c. catorce

churiyuq: s.p. el que tiene hijo

chhika karuyuq: s.p. equidistante

ch'apuyuq: adj. barbudo; peludo; sopa de maíz o trigo molido

ch'ullayuq: s.p. mellizo

grasyayuq hanaq pacha chayaqiyuqmi: expr. El que tiene gracia tiene derecho a la gloria (llegar al cielo)

hampi kamayuq: s. curandero; farmacéutico; boticario; médico

hampiyuq wasi: s. farmacia

hatun huchayuq: adj. malhechor

huchayuq: s.p. culpable; delincuente; criminal; pecador

huchayuqkunata wichq'ay: v.tr. encarcelar criminales

huchayuqta maqay: v.tr. castigar

huk chawpiyuq: num.fract. uno y medio; sesqui

huk kuskanniyuq: num.fract. uno y medio; sesqui

huk wayuq: s.(bot) uva; racimo o cosa pendiente

huñukipayuq: s.p. convergente

hut'ukuy kamayuq: s.(his) aderezador de cabellos

illayuq: s.p. afortunado; venturoso

iskay chantayuq: s.p. biforme

iskay chiruyuq: s.p. bilateral

iskay chunka hukniyuq: num.c. veintiuno

iskay chunka iskayniyuq: num.c. veintidós

iskay chunka isqunniyuq: num.c. veintinueve

iskay chunka kimsayuq: num.c. veintitres

iskay chunka pichqayuq: num.c. veinticinco

iskay chunka pusaqniyuq: num.c. veintiocho

iskay chunka qanchisniyuq: num.c. veintisiete

iskay chunka suqtayuq: num.c. veintiseis

iskay chunka tawayuq: num.c. vienticuatro

iskay huchhayuq yupana: s.(mat) binario

iskay rikch'ayniyuq: s.p. biforme

iskay sutichanayuq huchha: s.(mat) binomio

isqun chunka hukniyuq: num.c. noventa y uno

isqun chunka iskayniyuq: num.c. noventa y dos

isqun chunka qanchisniyuq: num.c. noventa y siete

isqun pachak pusaq chunka qanchis waranqa iskay pachak pichqa chunka hukniyuq: num.c. 987 251

kachiyuq: adj. salado

kachiyuq: s.p. derivación

kachiyuq gallita: s.(p.esp) pastelería salada

kallpayuq: s.p. fuerte; forzudo; vigoroso; fornido; fortachón; poderoso; potente

kamachiyniyuq: s. autoridad

kamachiyniyuqkuna: s. autoridad

kamayuq: adj. responsable; especialista

kamayuq: s. guarda; vigilante; portavoz; dueño de cuidar; especialista

kapuqniyuq: s.p. rico; con pertenencias; el que tiene bienes

kapuyniyuq: s.p. rico

kaqi kamayuq: s. "financiero,a; financista,a"

kaqiyuq: s.p. capitalista

kaqniyuq: s.p. poseedor; rico; adinerado

karguyuq: s.p.(pol)(p.esp) encargado de organizar una fiesta

kasqan chaniyuq: adj. equivalente; de igual valor

kawsayniyuq: s.p. experimentado

kayniyuq: s.a. propietario

kimsa chiruyuq: s.p. trilateral; trilátero

kimsa chunka hukniyuq: num.c. treinta y uno

kimsa chunka iskayniyuq: num.c. treinta y dos

kimsa chunka isqunniyuq: num.c. treinta y nueve

kimsa chunka kimsayuq: num.c. treinta y tres

kimsa chunka pichqayuq: num.c. treinta y cinco

kimsa chunka pusaqniyuq: num.c. treinta y ocho

kimsa chunka qanchisniyuq: num.c. treinta y siete

kimsa chunka suqtayuq: num.c. treinta y seis

kimsa chunka tawayuq: num.c. treinta y cuatro

kimsayuq: s.p. ternario

kusisamiyuq: adj. bendito

khipu kamayuq: s. experto en el manejo del khipu

khuyakuyniyuq: adj. compasivo

khuyayniyuq: adj. compasivo; piadoso; generoso; amoroso

k'illi-k'illiyuq: s.(tex) vestido a listonado; tejido a listones anchos

k'umpiy kamayuq: s. tejedor; el que teje ropa fina; los viejos que saben tejer ropa fina

k'uyuq: s.(bot) una variedad de cactus

larpa ñuñuyuq: s.(med)(p.aym) "mujer que tiene leche de una calidad (supuesta) intrínsica, considerada como causa de la enfermedad infantil larpa"

likrayuq: s.a. alado; plumoso

llalliyniyuq: s.p. victorioso

llamayuq: adj. poseedor de llamas

llaqta kamayuq: s.(his) teniente del principal; ejecutor del que manda

llaqtayuq: s.p. originario; ciudadano natural de un pueblo o lugar

llaqtayuqkuna: s. ciudadanos; población

llaqtayuqkunata mits'aq: s. defensor del pueblo

llaqtayuq runa: s. hombre común

llawsayuq: s.p. baboso

llump'aq p'achayuq: s.p. de vestido blanco

makiyuq: adj. ratero

mana hukniyuq: adj. impar

mana imayuq: adj. vacío

mana imayuq: s.p. indigente; menesteroso; pobre

mana imayuq kay: s. pobreza; miseria

mana kuyuq: s.p. fijo

mana llallikayuq: adj. nulo

mana piniyuq: adj. solo

mana p'achayuq: adj. desnudo; mal vestido

mana p'inqayniyuq: s.p. sinvergüenza

mana p'uchu kayniyuq: adj. "infinito,a"

mana qusayuq: s.p. soltera; viuda

mana samayniyuq: s.p. sin aliento

mana sunquyuq: expr.(k) despiadado; sin corazon

mana tukukuyniyuq: adj. "estable; invariable; constante; infinito,a"

mana tukuqniyuq: s. sinfín

mana tupuyuq: adj. inmensurable; lo que no puede ser medido ni pesado

mana tupuyuq: s.p. infinito; inaccesible

mana uqutiyuq: s.(mit) Mana Ocoteico; duende sin ano que vive bajo la tierra

mana wachayuq: s.p. inocente

mana wakniyuq: s.p. "único,a"

mana warayuq: adj. que no trae zaraguelles o pañetes

mana warmiyuq: s.p. soltero

mana warmiyuq runa: s. soltero

mana yananchayniyuq: adj. impar

mana yupayniyuq: s.p. innumerable

manchachikuyniyuq: adj. imponente

mancharichikuyniyuq: s.p. imponente

manchay chinruyuq: s.p. polígono

manchayniyuq: s.p. imponente; hombres de gran autoridad como los jueces o curacas o los sabios y los santos

manuyuq: s.a. deudor; que tiene deuda

manuyuq kay: v.tr. deber

mat'u simiyuq: s.p. el que habla impropiamente

mayk'ayuq kay: v.intr. datar

millay k'uchuyuq rikch'ayni: s. polígono

millmayuq: s.p. el que tiene lana; lanudo; con lana

miskiyuq urunquy: s.(zoo) abeja

mit'ayuq: s.p. el que debe cumplir su turno de trabajo; encargado; mitayo

munayniyuq: s.p. con fuerza de voluntad; de buena voluntad

musi qillqay kamayuq: s. economista

muyuq: s.a. giratorio

muyuqawa: s. panorama

muyuqi: s. espiral; remolino

muyuqin: s.(ana) duodeno

muyuqta wiquchispa qhaquy: v.tr.(med) frotar en forma circular

muyuq wayra: s. torbellino

ninayuq: adj. que contiene fuego

ñawimillmayuq: s.p. barbado

ñawiyuq: s.a. la persona que sabe leer

ñuqaqa chunka watayuqmi kani: expr. edad

ñutquyuq: s.p. que tiene sesos; persona de buen juicio

pachak watayuq: adj. centenario

pach'ayuq: s.p. embarazada; encinta

pampamisayuq: s.(spi) curandero bajo; sacerdote andino del segundo nivel; sacerdote que hace dispachos y lee las hojas de coca

pampayuq: s.p.(mit) ser mítico

paqtachiru chhikachikkama chiruyuq rikch'ayni: adj. equilateral; equilátero

paqta karuyuq: s.p. equidistante

paqtanchantayuq kay: s.(mat) isomorfismo

pillwinku rikch'ayniyuq imapas: adj.(mat) helicoidal

pirqay kamayuq: s. albañil

pisi ñawiyuq: adj. incapaz de leer bien

pisi p'achayuq: s.p. que tiene vestidura corta

pisi rinriyuq: adj. tardo de oído

pitu chaniyuq: adj. bivalente

pusaq chinruyuq: adj. octagonal

pusaq k'uchuyuq rikch'ayni: adj. octagonal

puyuqrusqa: p.p.p. apolillado

phaqsayuq: adj. claro

phullu-phulluyuq: s.(tex) peluda ropa

p'achayuq: s.p. persona vestida

p'inqayniyuq: s.p. vergonzoso; pundoroso

qallariyniyuq: adj. el que tiene principio conocido

qalluyuq: s.p. el que tiene lengua

qanchis chiruyuq rikch'ayni: adj. heptagonal

qanchis chunka hukniyuq: num.c. setenta y uno

qanchis chunka iskayniyuq: num.c. setenta y dos

qanchis chunka qanchisniyuq: num.c. setenta y siete

qanchis uyayuq p'unlu: s.(mat) heptaedro

qarachayuq: s.p. sarnoso

qillqa kamayuq: s. escritor; escribiente; secretario; secretaria; escribano; el que escribe

qillqayuq: adj. que tiene escritura

qullqiyuq: s.a. rico; adinerado; que tiene plata

qullqiyuq: s.p. capitalista

qusayuq: s.p. que tiene marido; mujer casada

quylluru kamayuq: s. astrónomo

qhariyuq: s.p. casada

q'illayniyuq: s.a. rico; adinerado; con dinero

q'iwiykamayuq: s. que sabe bien torcer

q'utuyuq: s.p. el que tiene bocio

rimayniyuq: s. bachiller

ruranayuq: s.p. atareado

rurayniyuq: adj. capaz (de)

rutuykamayuq: s. trasquilador

samiyuq: adj. venturoso; afortunado

sapa chunka pichqayuq p'unchawmanta wakisqa mit'a: adj. quincenal

simiyuq: s.p. persona de mala boca; criticona; lisonjero

simiyuqña wawa: s. niño que ya sabe hablar

simiyuq p'anqa: s. diccionario

sinchikama chaniyuq: adj. constante; preserverante

siray kamayuq: s. sastre; labrandera; costurera

sumaq rikch'ayniyuq: s.a. de aspecto hermoso

sumayniyuq: adj. honrado

sunkhayuq: adj. barbudo

sunquyuq: adj. generoso

supayniyuq: s.p. endemoniado

sutiyuq: s.p.(cri) bautizado

tawa chiruyuq ratkha: s.(mat) cuadrilátero

tawak'uchuyuq: s.p. cuadrangulo

tawa rikch'ayniyuq: adj.(mat) cuadrifirme

tiyapuyniyuq: adj. acomodado; adinerado

tukuy llamk'ayniyuq: s.(spi) que tiene poder completo del cuerpo

tukuy munayniyuq: s.(spi) que tiene poder completo de voluntad; la realización completa del poder personal

tukuy munayniyuq: s.(spi) la realización completa del poder personal

tukuy yachayniyuq: s.(mit) que tiene poder completo de la mente

tullpuy kamayuq: s. tintorero

tulluyuq: s.a. con huesos; que tiene huesos

tupuyuq: s.p. finito; limitado; mensurable

t'antayuq: s.p. panadero (fabricante)

t'uksiyuq: s.p. pinchudo; espinoso

t'ukuyuq: s.p. persona que pierde conocimiento frecuentemente; epiléptico

uman muyuqrusqa: p.p.p. trastornado

umayuq: adj. inteligente; memorioso

unayniyuq: s.p. añejo; que tiene mucho tiempo

utinkayniyuq: s.p. mago; hechicero

wach'iyuq: s.a. pinchudo

Wankayu: s.(top) ciudad departamental de Junín (Perú); (esp.) Huancayo ( ← que tiene piedra [wank'ayuq] o ← clan de los Wankas [wanka ayllu])

waqrayuq: s.p. cornudo

waranqa mitruyuq: s.(uni) kilómetro

warayuq: s.p.(p.esp) que tiene la vara; concejal; varayo; que usa taparrabo (etimología incorrecta); que trae zaraguelles o pañetes (etimología incorrecta)

warmiyuq: s.p. hombre casado; que tiene mujer; el que tiene esposa; casado

wasiyuq: s.p. el dueño de la casa; dueño de casa; dueño de casa; el que tiene casa; dueño de casa; propietario

wawayuq: s.p. mujer que tiene hijos; el que tiene niño; animal que cría

"wayrayuq, runtuyuq tamya": s.(met) tempestad

wayuq: s.a. abundante en frutos

Wayuqalla: s.(top) "comunidad en la provincia de Huarochirí (departamento de Lima, Perú); (esp.) Huayocalla"

wiksata muyuq tullu: s.(ana) costilla

wiksayuq: s.p. preñada; embarazada; embarazada (personas); encinta; en estado; mujer embarazada

wiksayuq tukuy: v.intr. embarazarse

willariy kamayuq: s.(neo) periodista

willay kamayuq: s. periodista

yachayniyuq: s.p. sabio; el que posee conocimiento; experto; con fuerza de saber

Yachayniyuq Palawra: s. palabra de sabiduría

yaku hina kuyuq kallpay: v.mov. fluir

yanayuq: adj. que tiene negra; que tiene negro

yupayuq kayñiy: s.(spi)(his) honra

yuqalla: adj. adolescente

Yuqalla: s.(top) "pueblo donde se encuentra el Puente del Diablo, cerca de Betanzos (Bolivia)"

yuqu: s. coito; cópula; jeme

yuquy: v.tr. copular; hacer acto sexual

yuraq yukilla: s.(bot) yuquilla blanca; planta trepadora cuya raiz sirve contra la conjuntivitis

yuyaychayuq: s.(fam) infante entre los dos a tres años (lit. que ya se da cuenta de lo que ocurre a su alrededor)

yuyayniyuq: s.(ass) juicio

yuyayniyuq: s.p. inteligente